Xenophobia

Afgelopen dagen werd er geïnformeerd naar onze welstand. Wat ik eerst niet in de gaten had, was dat deze vraag mede voortkwam uit de berichtgeving in de Nederlandse pers. ‘In Zuid-Afrika gaat het mis met de buitenlanders, maar hoe zit dat met jullie?’ Om eerlijk te zijn: ik had nog niet stil gestaan bij het feit dat berichten in Nederland ‘anders’ overkomen dan in Zuid-Afrika.

Om kort te zijn: met ons gaat het goed. Tot op de dag van maandag was er in PMB geen sprake van geweld tegen buitenlanders. Helaas bleek gisteren dat er ook bij ons in de stad de vlam in de pan sloeg. Mensen werden niet alleen bedreigd, maar daadwerkelijk aangevallen. Hier in Afrika betekent dit vrijwel meteen: bruut geweld. Wapens, zoals messen, komen te voorschijn en worden gebruikt. Vreselijk. Vaak blijft het daar niet bij, men maakt geregeld geweld “af’ door er de fik erin te steken. In de afgelopen dagen is gebleken dat het niet uitmaakt wat. Auto's, shacks en eigendommen worden verbrand. Zaterdag stond er zelfs een foto van een (toen nog in leven zijnde) brandende man in de krant. Een politie man kijkt toe.

Zoals ik al aangaf gaat het geweld aan ons voorbij. Vreemdelingen-haat beperkt zich tot “mede-Afrikanen”. Mensen uit Zimbabwe, Congo, Mozambique, enz. Opvallend is de verontwaardiging die dit met zich meebrengt. Overigens ook een geruststellende verontwaardiging: het geweld wordt niet breed gedragen! Men kan niet begrijpen dat sommigen in onze maatschappij zich keren tegen mensen, die voorheen hun land open zette en voor opvang zorgde voor vluchtende Zuid-Afrikanen!

Maar wat is er dan aan de hand vraag je af. De vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Zeker niet wanneer je zo'n andere cultuur met je meedraagt. De Zuid-Afrikaanse maatschappij is complex door meer factoren dan in menig land. Aan de ene kant is het een post-modern land met alles wat daarin meekomt en aan de andere kant spelen oude culturele waarden een navenante rol in de visie op het leven en relaties. Er rijden steenrijke Afrikaans, isiZulu en Indische mensen in moderne auto's, zeker de economie is goed voor sommigen. Maar er staan ook vele – merendeel isiZulu sprekende mensen – dagloners langs de kant van de weg. Deze dagloners zijn niet zielig, maar wel armlastig. Een dag geen werk, is een dag geen inkomsten. Hier wringt 'm de schoen.

Meer en meer mensen van over de Zuid-Afrikaanse grens komen naar ons land om te werken en een nieuw leven op te bouwen. Niet zelden met niets meer om het lijf dan wat men an heeft. Toch blijken deze mensen goed te liggen in de markt. Ze werken hard, zijn redelijk tot goed opgeleid en zijn meer zelfstandig dan menig locale inwoner. U begrijpt dat dit verschil zichtbaar is. Toch is dit nog niet een reden om deze mensen “aan te pakken”, het gaat een graadje dieper.

Na de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika zijn er gouden bergen beloofd. Die zijn er ook gekomen, maar zoals ik schreef: ‘voor sommigen’. Velen hebben in de afgelopen tijd een verslechtering van levensomstandigheden meegemaakt. Armoede, ziekte, werkloosheid, uitzichtloosheid en ga zo maar door. Nu de relatieve welvaart van “buitenlanders” zichtbaar wordt, wordt het voor sommigen te veel. Zijn wenden hun frustraties op hen af.


Een zwak punt in de Zuid-Afrikaanse situatie is de ‘onzichtbaarheid’ van een sterke vrouw of man. In ons geval zijn veler ogen gericht op de president van het land, maar helaas is hij niet instaat om aan deze problematiek het hoofd te bieden. De roep om politieke leiding wordt hier met de dag sterker. En ik denk terecht. We leven hier in een kwetsbare maatschappij, waarin we niet de illusie hoeven op te houden dat problemen zichzelf zullen oplossen. Helaas.

Helaas ben ik niet zo positief gestemd. Politieke leiders van dit kaliber vindt de wereld maar zelden. Bovendien is nationalisme een moeilijk uitroeibare ziekte. We zijn allemaal op één aardkloot geboren, maar als jij te dicht bij mij komt blaf ik eerst, maar daarna bijt ik wel. Toch, mag en kan dit niet onze eindconclusie zijn. Politieke leiders kunnen niet zonder onze inbreng. Het is nodig dat we het kwaad te weerstaan. Ma zei dan: ‘Verbeter de wereld en begin bij jezelf.’ Ik zou zeggen: ‘Bid er maar om, we hebben er onze handen aan vol.’ Eerst bij onszelf, hopelijk ook wat verder.


In de spotprenten in de krant blijkt welke verwachtingen men heeft van de ‘sterke’ politieke leider. Maar is het niet zo dat verwachtingen veel te hoog gegrepen zijn?

Verjaardag Max

Inmiddels hebben wij weer een verjaardag achter de rug. Vrijdag 16 Mei is Max vijftien jaar geworden. Hij had mazzel, want op zijn verjaardag was er namelijk geen school. De dag daarvoor was hij met z’n klas op excursie geweest in een natuurreservaat en daarna bleef Marius, een klasgenoot, slapen. Dat was heel gezellig. Heel grappig was dat wij tijdens de maaltijd Max opeens Afrikaans met zijn vriend hoorde praten.


Een heel andere verjaardag als vorig jaar. Niet de bekende vriendenclub om de tafel en geen familiebezoek. Dat is toch een beetje gek. Gelukkig wel een heerlijke vrije dag. Met cadeau’s kaartjes, mailtjes en telefoontjes… ook uit Nederland. Bedankt allemaal!

Small talk

Afgelopen week hebben we afscheid van pa & ma Vel Tromp genomen. In de weken van hun bezoek hebben we vooral onze dagelijkse ritme gedeeld. Met andere woorden zondags naar Zulu sprekende gemeenten, op maandag de preeklessen bijwonen, op dinsdag de jongens naar en van school halen, op woensdag ‘gewoon’ thuis genieten van het lekkere weer. Op donderdag een meer dan drie uren durende Hemelvaartsdienst op een ijskoude berg meegemaakt, vrijdag wat bijkomen en opwarmen in de zon. O ja, en tussendoor boodschappen doen, natuurlijk de jongens weer naar en van school halen, wat werken in de tuin en ga zo maar door. Kortom, pa & ma wilde onze leven in Afrika zien en meemaken en dat hebben ze geweten.

Nu na een maand met elkaar opgetrokken te hebben is het vreemd om weer met z’n vieren te zijn. Maar we kunnen terugkijken op een bijzondere tijd. Per slot van rekening kregen we vier weken exclusieve aandacht en daarvan hebben we met volle teugen van genoten. En als ik mij niet vergis, dan was dat wederzijds.

Inmiddels wennen we meer en meer aan onze omgeving. Seth heeft aan de overkant van onze straat wat vrienden gevonden. In het begin was dat wel even wennen. Want na bijna een jaar zonder vriendjes is het toch wel moeilijk om andere kinderen met je speelgoed te zien spelen. Toch duurde de gewenning maar kort en inmiddels gaat het goed. Max zit in zijn eerste periode van testen. Gelukkig krijgt hij een goede begeleiding én scoorde hij een 10 voor zijn Afrikaans! Kijk, dat geeft de poorter moed. Eefke geniet van de ruimte in ons huis. Met name haar werkkamer! Na jaren van een veel te kleine woonboot, naar een wat grotere boot, naar een bovenhuis in Kampen heeft ze nu ‘eindelijk’ een plek waar ze niets hoeft op te ruimen, maar alles kan laten liggen zoals ze dat zelf wil. Nu maar wachten op al die schilderijen die geschilderd gaan worden. Hans zijn studeerkamer komt inmiddels ook op orde. afgelopen week kwamen er nieuwe kasten bij, zodat de boeken uit de slaapkamer gehaald kunnen worden. Zo groeien we stapje voor stapje in een vast ritme en dit bevalt ons goed.

Met wat onwennige ingrediënten, maar toch een gezellige verjaardag

Cadeaus uit Holland (Berkenwoude) worden overhandigd door een Nederlandse delegatie.

Samen aan de koffie. Zonder oranjegebak, helaas ook geen oranjetompouce van de HEMA, maar wel een overheerlijke heerlijke sneeuwtaart.